استان فارس یکی از ۳۰ استان کشور است، مرکز آن شیراز است.
نام
فارس و فارسی شکل عربی شده پارس و پارسی هستند. نام زبان فارسی برگرفته از نام قدیم این منطقه، پارس بزرگ، است که به علت حکومت شاهان هخامنشی به کل منطقهٔ ایران گفته میشد.
تاریخ
استان فارس مرکز امپراطوری بزرگ هخامنشیان به پایتختی پاسارگاد و تخت جمشید بوده است. پیش از اسلام دو پادشاه بزرگ ایرانی بنامهای کوروش بزرگ و اردشیر بابکان از این ناحیه برخاستند و به ترتیب سلسلههای بزرگ هخامنشی و ساسانی را پدید آوردند. فارس بین سلسلههای بسیاری دست به دست شد و آثار باستانی و تاریخی زیادی از آنها بجای ماند که هر کدام به عنوان میراث جهانی ارزشهای خود را دارند و بازگوکننده تاریخ استان، ایران و غرب آسیا هستند. ویرانههای پاسارگاد ، بیشاپور، تخت جمشید، حمام خانه ده کهنه(لامرد)و شهر گور و کاخ ارد شیر فیروزآباد همگی بیانگر این موضوع است. بعد از اسلام نیز استان فارس مرکز سلسله های آل بویه و زندیه بوده است و در دوران قاجاریه نیز از مراکز مهم حکومتی بوده است.
جغرافیا
استان فارس تقریباً در جنوب ایران قرار دارد. از شمال به استان اصفهان، از شرق به استان یزد و استان کرمان، از جنوب به استان هرمزگان، از غرب به استان بوشهر و از شمال غربی به استان کهکیلویه و بویراحمد محدود است. پهناوری آن ۱۳۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع و میانگین بلندی آن از سطح دریا ۱۵۴۰ متر است.
آب و هوا
سه ناحیه آب و هوایی گوناگون در استان فارس وجود دارد. نخست ناحیه کوهستانی شمال و شمال غربی با زمستانهای نسبتاً سرد و تابستانهای معتدل. دوم نواحی مرکزی با زمستانهای نسبتاً بارانی و معتدل و تابستانهای گرم و خشک. ناحیه سوم در جنوب و جنوب شرقی دارای زمستانهای معتدل و تابستانهای بسیار گرم است.
جمعیت
جمعیت استان بر پایهٔ آخرین سرشماری در سال ۱۳۸۵ به تعداد ۴٬۳۳۶٬۸۷۸ نفر بوده است که شهرستان شیراز با ۱٬۶۷۶٬۹۲۷ نفر بیش از ۳۹٪ جمعیت استان را در خود جای دادهاست. پس از شیراز شهرهای مرودشت با ۲۶۹٬۳۲۰نفر و کازرون با ۲۴۳٬۸۰۶نفر و لار با ۲۰۵٬۵۷۹نفر و فسا با ۱۹۱٬۸۰۶نفر پرجمعیتترین شهرستانهای استان هستند.
زبان ها
زبان بیشینهٔ مردم استان زبان فارسی است. اما گویشهایی مانند لارستانی، قشقایی، سیوندی، دوانی و لری نیز در این استان رواج دارد. گویش مردم سیوند فارس به دلیل آمیخته نشدن با عربی و تعلق به زبانهای ایرانی شاخهٔ شمال غربی درخور اهمیت است. گویش لارستانی نیز از گویشهای ایرانی جنوب غربی به شمار میرود که با گویشهای فارسی، لری و تاتی همخانوادهاست. عشایر قشقایی به گویش ترکی قشقایی سخن میگویند. گویش قشقایی و گویش آذربایجانی از یک خانوادهاند. گویش لری نیز در شهرستان ممسنی رواج دارد.
صنایع و محصولات
غلات (گندم و جو)، مرکبات، میوهجات، خرما، چغندر قند و پنبه، جزو فرآوردههای کشاورزی استان فارس هستند. صنایع پتروشیمی، پالایشگاه نفت، لاستیکسازی، صنایع الکترونیک کارخانجات قند، از مهمترین صنایع استان فارس به شمار میآیند.فلفل ظفرآباد از محصولات کشاورزی معروف این استان است.استان فارس از سال 1357 تا کنون رتبه اول تولید گندم در کشور را به خود اختصاص داده است.
گردشگری
استان فارس با داشتن بیش از 228 جاذبه طبیعی و گردشگری از استان های پرجاذبه گردشگران داخلی و خارجی محسوب می شود.
صنایع دستی
قلمزنی نقره، قلابدوزی با ابریشم، خاتم کاری، شیشه گری و سایر انواع صنایع دستی، گیوه بافی، سفالگری، قالیچه، جاجیم (فرش نفیس بافته از پشم و پنبه)، گلیم (فرش بافته از موی بز).
سوغات
در شیراز آبلیمو و عرقیات تهیه میشود. شیراز همچنین به خاطر فالوده شهرت دارد. از دیگر سوغات مهم استان میتوان به انواع شیرینیها چون حلوای ارده، نان یوخه، لوز، مسقطی، حاجی بادام و نان کلوچهای یا کماچ فسا و همچنین گلاب و عرقیات میمند اشاره نمود.